Over het einde van de waanzin of:
“Keer de andere wang toe” (Mt 5,19)

Hoe een vrede die angst overwint in de realiteit uitpakt kan worden verduidelijkt met de
uitspraak van Jezus, die juist zo irreëel aandoet, namelijk die over de andere wang (Mt 5,19).
Deze uitspraak vraagt om verduidelijking. Natuurlijk kan men bij een gewelddadig feit, in het
geval van onrechtvaardig lijden, ‘terugslaan’ en er een zekere genoegdoening in vinden de
ander met gelijke munt terug te betalen; in plaats van vrede ontstaat dan een strijd om het
recht, waar mogelijk beide partijen aanspraak op maken. Dit betekent: zelfs wanneer het je
lukt de boosdoener op de knieën te dwingen zal het in zijn ogen slechts het recht van de
sterkste bevestigen en vereeuwig je de vijandschap met hem. Maar weet je eigenlijk wat
hem bewoog tot zijn daad? En weet hij het zelf? – Een slag op de rechterwang kan slechts
met de linkerhand toegebracht worden en die wordt van oudsher toegeschreven aan het
onbewuste; zou het niet kunnen dat je tegenstander iets heel anders in gedachten had dan
zijn daad lijkt uit te drukken? Geslagen heeft hij je, dat valt niet te ontkennen; maar
misschien zag hij in jou heel iemand anders – zijn vader of zijn broer en leefde hij oeroude
gevoelens op jou uit. Wat ging en gaat er daarbij in hem om? Daar kun je slechts voor hem
en voor jezelf achter komen als je hem de klap laat herhalen en nu van rechts, dus bewust.
Je weet dat je zijn aanval niet hebt verdiend en wanneer je nu rustig en zonder angst geen
gehoor geeft aan je wraakfantasieën maar naar je aanvaller toeloopt, kun je als het meezit
het mogelijke misverstand oplossen; door jouw eigen vertrouwen maak je hem tot je
vertrouweling en op een dag zelfs tot je vriend en bondgenoot; in ieder geval laat je hem
zien dat jij anders bent dan hij geloofde of vreesde. De door de dood overschaduwde wereld
van angst breekt open en opent zich voor het licht.

Uit: Eugen Drewermann, Alleen door vrede, Vredeseducatie aan de hand van de Bergrede.
Uitgeverij van Warven, 2024, 314 blz. (uit het Duits vertaald, door Bert L. van der Woude)
blz. 57 en 58.